مفاخر آذربایجان

‍ مفاخر آذربایجان

"مولانا حکیم ملا محمد فضولی"

  شاعر و اندیشمند متفکر و شاعر سه زبانه ای است که تأثیر عمیقی در تاریخ ادبیات ترکی و عربی و فارسی بر جای نهاده است. نام او محمد، نام پدرش سلیمان بوده است. گفته شده که در سال 910 هجری در خانواده ای شیعی مذهب و آذربایجانی،  در جوار مرقد سید الشّهدا، در کربلا به دنیا آمده است. او را «بزرگترین شاعر ترکی آذربایجانی در سدهٔ دهم هجری قمری» می دانند از کودکی و کیفیت تحصیلاتش آگاهی هایی به دست نیامده است. در جوانی لقب «ملا» گرفته و مشهور به ملا فضولی بوده است. علوم عربی را نزد عالمی به نام رحمت الله و علوم ادبی را نزد «حبیبی» شاعر معروف آذربایجان آموخته و نیز با دختر رحمت الله ازدواج کرده و پسری عالم و شاعر با تخلص فضلی داشته است پدر فضولی بنا به گفته ‹‹صادق بیگ افشار›› از ایل بیات بوده که یکی از 22 طایفه مهاجر ترکان اوغوز می باشد. 

لقب «ملا» نشانه ی کلامی بودن وی و لقب «حکیم» بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، حکیم ملا محمد فضولی مانند ابوعلی سینا و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را به گونه  ای آشتی دهد و راه سومی در حکمت اسلامی بگشاید که بعدها از سوی حکیم ملا عبدالله زنوزی دنبال شد.